Ondernemen is een werkwoord leren we altijd. Je moet zelf je mouwen opstropen en ergens iets aan doen, want anders dan red je het niet met je bedrijf.
De wereld waarin we nu leven heeft denk ik een andere wet. Ik heb alleen de gebruiksaanwijzing nog niet gevonden. Natuurlijk moeten we lekkere dingen blijven bakken, moeten we onszelf blijven onderscheiden op allerlei gebieden en nog beter luisteren naar de klant. Maar dat is niets nieuws. Dat deden we de afgelopen jaren echt ook al.
Wat er nu allemaal gebeurt, daar kunnen we als bakker niet tegenop ondernemen. Verduurzamen lukt niet. We kunnen een paar zonnepanelen neerleggen. Daar kunnen de computers, de verlichting en het koffiezetapparaat op draaien, maar voor de krachtstroom van de kneder heb je er wel een paar meer nodig. Nog buiten het feit dat ‘s nachts de zon niet schijnt. Gasovens kosten tonnen, elektrische ovens nog meer, dus ‘ff vervangen’ is niet aan de orde. Niet alleen omdat het voor ons onmogelijk is, maar ook omdat de stroomaansluitingen in onze straat daar helemaal niet geschikt voor zijn of de aansluiting daarop onmogelijk is of nog jaren gaat duren. Ook financieringen komen niet rond als je een flexibel energiecontract hebt of je contract binnen nu en een jaar afloopt. En als je die financiering rond krijgt: durf je het dan aan?
De minimumlonen gaan (hoogstwaarschijnlijk) met 10% omhoog. Ik neem aan dat de andere lonen navenant zullen stijgen. Loonkosten stijgen dus met 10%. Bezuinigen op arbeid is in ons geval geen optie, want al onze producten zijn 100% handwerk en dat is niet te automatiseren. Als er al mogelijkheden voor automatisering zijn, dan lopen die investeringen in de tonnen en voor een klein bakkerijtje als het onze is dat niet interessant. Heb je een ambachtelijk bedrijf zoals wij, dan heb je altijd mensen nodig.
De graanmarkt is net zo overspannen als de energiemarkt en de personeelsmarkt. Het gaat over hoge tarieven waar onze pa in zijn hele leven nog nooit mee te maken heeft gehad. De mazzelaar betaalt het dubbele van vorig jaar. De pechvogel nog meer.
De prijs is niet oneindig elastisch, want de industriële bakkers en supermarkten hebben een heel ander verdienmodel. Dat de consument goedkopere keuzes gaat maken, snap ik in deze tijd ook. Maar ons bedrijf heeft nu ook niet bepaald een waterhoofd van de overheadkosten. Els en mijzelf wegbezuinigen dan maar?
We hebben vertrouwen in onszelf en in ons bedrijf, maar of dat genoeg is in deze wereld?
Ik heb geen idee. De tijd zal het leren.
